Wandelen in het Hunnerpark
Parkwandeling in de buurt: Valkhof e.o.
De Belvedère.
De Belvedère ("mooi uitzicht") zie je aan de noordkant van het viaduct. Zoals die er nu staat te pronken is hij in de 17e eeuw gebouwd op de fundamenten van een verdedigingstoren. Die toren was onderdeel van de stadswal die hier, onderbroken door de Hunnerpoort, doorliep tot in de Waal. De Hunnerpoort stond ongeveer op de plaats van het Bloemenwapen. De Hunnerpoort behoorde samen met de Kraanpoort, de Hezelpoort en de Molenpoort tot de belangrijkste stadspoorten.
Toen in 1646 de Belvédere een "speelhuis" voor de Nijmeegse elite werd werd boven de ingang het stadswapen aangebracht. Dit hier is een kopie uit 1888 van die enorme gevelsteen. Het bovenste gedeelte van het origineel is ingemetseld in de toegang tot de Gedeputeerdenplaats, helaas in het stadhuis (dus niet, zoals alle andere gevelstenen, zichtbaar van buiten).
De toren heeft wel wat van zijn dominante uiterlijk verloren omdat de weg naar de Waalbrug verhoogd moest worden aangelegd. Daardoor werd het hoogteverschil kleiner en daarmee de toren wat minder indrukwekkend. Van beneden naar omhoog is de aanblik nog steeds imposant en ook het uitzicht van bovenaf is nog steeds prachtig.
Als je een beetje goed ter been bent kun je even het pad omhoog lopen om het bloemenwapen te zien en met mooi weer uit te kijken over de verre omgeving.
Het bloemenwapen.
Het bloemenwapen bestaat uit 10.000 plantjes. Het wapen van Nijmegen bestaat uit een Gelderse leeuw die in onze dubbelkoppige adelaar gevangen is, geflankeerd door twee schildhoudende leeuwen en gekroond met een keizerskroon en het woord Noviomagus (Latijn voor Nieuwe markt, Nijmegen dus).
Het bloemenwapen, naar idee en ontwerp van Piet of Peter Verwey, opzichter bij de Nijmeegse plantsoenendienst is inmiddels meer dan 60 jaar een bezienswaardigheid voor 100 duizenden bezoekers van de stad.
De ruïne van de Gertrudiskapel.
Weer beneden zie je, deels naast, deels onder het viaduct de ruïne van de Sint Gertrudiskapel.
De Sint Gertrudiskapel is in 1884 ontdekt toen het viaduct werd aangelegd. Ze werd rond 1460 gebouwd, toen nog net binnen de wallen.
Rond 1580 moest de stadswal worden verstevigd omdat die niet bestand was tegen het nieuwe oorlogstuig. Achter de stadsmuur werd daarom een extra muur gemetseld en daarachter werd een aarden wal gestort. De kapel stond daarbij in de weg en werd grotendeels afgebroken. Wat je ziet zijn de overgebleven muren.
De oude en de nieuwe St. Stevenskerk.
Hier in de buurt stond, waarschijnlijk al in de tijd van Karel de Grote, de eerste parochiekerk van Nijmegen. Deze kerk was aan de heilige Stephanus gewijd. Deze eerste Stevenskerk werd in 1249 gesloopt omdat hij in de weg stond bij de verdediging van de burcht op het Valkhof. Waar hij stond is niet bekend. Misschien wel op de plaats van de (gegraven) Voerweg. Misschien was het wel de voorganger van de Barbarossakapel op het Valkhof. Eén ding is zeker: het was niet deze ruïne.
Maria-omdracht.
Na de sloop van de kerk bleef het ermee verbonden kerkhof gehandhaafd; ook al stond de kerk er niet meer, er vonden jaarlijks processies naar het kerkhof plaats. Gedurende meer dan 400 jaar (vanaf 1249 tot 1591 (de Reductie van Nijmegen, de stad werd gedwongen protestant) en daarna van 1926 tot 1994) werd de Maria-omdracht in Nijmegen gehouden, ook al was het kerkhof inmiddels verdwenen.
Loop nu onder het viaduct door en sla het pad rechts in.
Restant van een stadswal.
De Stadsmuur die hier dominant aanwezig is stamt uit de 15e eeuw, maar in de 16e eeuw was hij alweer verouderd doordat buskruit en kanonnen op het strijdtoneel verschenen. Hij is toen met extra muur en een aarden wal versterkt om nog een tijdje mee te kunnen.
Het Hunnerpark werd tussen 1876 en 1882 aangelegd toen de wallen in Nijmegen werden afgebroken. Dit deel van de stadswallen werd daarbij gespaard. Het oorspronkelijke park werd aangelegd naar een ontwerp van tuinarchitect Liévin Rosseels uit Leuven die ook het Kronenburgerpark ontwierp. Meer over de (sloop van) de wallen.
Halverwege zie je
De Keuperstoren.
Deze toren in het midden van de stadswal is een versterking van de stadsmuur uit de middeleeuwen. Natuurlijk kon je er toen niet door een gat in de muur in kijken. Die opening is nu speciaal voor jou en andere geïnteresseerden in de muur gemaakt. Je ziet de trap waarmee de toren te bereiken was. Er was ook een toegang via een onderaardse gang. Op de plaats van het huidige gat was toen een klein poortje (een "sortie") van waaruit verkenningstochten konden worden gemaakt als de stad weer eens belegerd was.
Wat verder rechtdoor tot bijna aan de weg kun je zien hoe de muur destijds werd versterkt.
Hoe de muur werd versterkt
De rechter muur op de foto (de voorste, want aan de buitenkant) is de oudste. Op drie plaatsen is er een boog uitgebroken waardoor je er doorheen kunt lopen. De tweede, linker muur heeft de bogen vanaf het begin. Het zijn spaarbogen om werk en materiaal te besparen. Op de wal die werd opgeworpen staan nu die mooie kastanjes.
De kiosk.
De kiosk werd in 1911 door stadsarchitect J.J. Weve gebouwd als wachthuisje voor de Nijmeegse tram die hier tot begin jaren 50 van de vorige eeuw reed met bestemming Berg en Dal en Beek. Na het verdwijnen (na 66 jaar) van de tram werd het wachthuisje een kwartslag gedraaid, iets verder het park in geplaatst en omgebouwd tot kiosk.
Petrus Canisius of Peter de Hond.
Vlak achter de kiosk staat een fors standbeeld van Petrus Canisius (1521-1597). Canisius werd in Nijmegen geboren heeft hier zijn jeugd doorgebracht. Zijn geboortehuis (de plaats is nu met een muursteen aangegeven) stond in de Broerstraat. Kijk in de Broerstraat tussen de huisnummers 42 en 44.
Deze jezuïet werd in 1925 heilig verklaard en twee jaar later werd dit bronzen standbeeld van beeldhouwer Toon Dupuis onthuld. Hem werd ook de eretitel van kerkleraar geschonken. Petrus Canisius is bekend door de catechismus, een leerboekje dat diende om gelovigen de details van hun geloof bij te brengen. Als je van rond de jaren 40 en 50 van de vorige eeuw bent en katholiek bent opgevoed weet je er alles van.
Grapje van de kunstenaar
Eenmaal uit Nijmegen vertrokken (hij was toen 15 jaar!) noemde hij zich Petrus Neomagus (= Peter van Nijmegen). Zijn werkelijke naam is Canisius. Canisius is een verlatijnsing van Canis. Canis is Latijn voor "hond". Voordat het omzetten van namen in het Latijn in zwang kwam, heette de familie dus gewoon De Hond en Petrus dus Peter de Hond. De beeldhouwer heeft dat leuk uitgebeeld: als je rechts achter het beeld staat zie je dat de hand van Petrus de vorm van een hondenkop heeft.
Een geheim dat nog lang geheim zal blijven.
Aan de pleinkant van het park, op hoek staat een zuil staan. Daar vlakbij ligt een steen. Onder deze steen zijn op 18 september 1978 documenten over en andere herinneringen aan de Operatie Market Garden verborgen in aanwezigheid van koningin Juliana en mensen die bij de operatie betrokkenen waren.
Deze enorme bevrijdingsoperatie begon op 18 september 1944. De capsule die de herinneringen bevat zal worden geopend op 18 september 2044 als dit dan 100 jaar geleden uitgevoerde waagstuk ongetwijfeld wordt herdacht.
De mijlpaal.
De zuil hier is een kopie van de mijlpalen zoals die om de Romeinse mijl (ongeveer 1478 huidige meters) langs de wegen stonden. Deze zuil hier markeert het begin van de Romeinse weg van Noviomagus naar Xanten in Duitsland, de Via Romana.
De Ivensbank.
Ook wel de leugenbank genoemd vanwege de oudjes die elkaar op deze bank sterke verhalen vertelden. C.A.P. Ivens was fotograaf en grondlegger van CAPI-Lux, een bekende fotohandel. Maar hij was ook de vader van Joris Ivens, de wereldberoemde filmmaker èn hij zette zich in voor de realisering van de Waalbrug. Al met al voldoende redenen voor zo'n mooie bank, die met zijn rondingen aan de architectuurstroming van de Amsterdamse School doet denken.
In graniet zijn de jaartallen 1905 en 1936 uitgehouwen. 1905 is het jaar waarin de 'Burgerijcommissie voor de Waaloverbrugging' werd opgericht, 1936 is het jaar waarin de brug door koningin Wilhelmina werd geopend.
