De zuid-noord as van de Romeinse route in Nijmegen

Vanuit het zuiden kwam er een Romeinse weg van Tongeren in België via Cuijk Nijmegen binnen.

Deze weg lag in het natuurgebied Heumensoord en liep van Tongeren, dwars door Limburg en dan kaarsrecht van Cuijk, via de Driehuizerweg, de Heijendaalseweg en de Coehoornstraat naar het Kelfkensbos.

Van Cuijk naar Nijmegen: een Romeinse weg door Heumensoord

Op het huidige Kelfkensbos lag het belangrijke kruispunt van wegen en de vindplaats van de Godenpijler. Een Godenpijler stond niet zomaar ergens in een weiland, maar markeerde een belangrijke stedelijke nederzetting, in het Nijmeegse geval het Oppidum Batavorum, de Romeinse stad ten behoeve van hun bondgenoten, de Bataven.

In het zuiden lag Ceuclum, het huidige Cuijk, het dichtst bij Nijmegen. In Cuijk heeft onder meer een castellum, een fort, gestaan. Tussen Cuijk en Middelaar is een brug gevonden. Die brug verbond het wegdeel van Tongeren naar Cuijk met de weg die door Heumensoord, het grote bosgebied tussen de Maas en Nijmegen, naar Nijmegen, naar het Oppidum liep. Binnenkort (vanaf het najaar van 2020) heb je, als je gaat fietsen, een mooie nieuwe fietsverbinding met de Maasbrug ter beschikking. */

Een Romeinse wachtpost op Heumensoord

Heumensoord is pas ruim anderhalve eeuw bos. Daarvóór was het heidegebied. Je kon dus mijlenver kijken. In het Heumensoord is langs de boven beschreven weg een Romeinse wachtpost gevonden. De weg zelf ligt er ook nog gedeeltelijk, maar is alleen voor geoefende ogen te herkennen.

Het is niet bekend of dit de enige wachtpost op het tracé was. Het zou kunnen, want onder goede tot normale omstandigheden kun je zo'n 40 km ver weg kijken. De afstand van Cuijk naar het Kelfkensbos is ongeveer 25 km.

Verder naar het noorden

De weg vanuit het zuiden moet verder naar het noorden een vervolg hebben gehad via Elst naar Arnhem-Meinerswijk. Hoe die weg liep is niet duidelijk.

Onderstaand kaartje geeft de ligging van de zuidelijke Romeinse weg aan en verduidelijkt eveneens dat deze Romeinse weg niet samenvalt met het fietspad het MaasWaalpad. Iets wat soms wordt beweerd.

Algemeen wordt aangenomen dat er bij de spoorbrug van Nijmegen een Romeinse brug moet hebben gelegen. Er zijn in de jaren '80 van de vorige eeuw ijzeren paalschoenen gevonden. "Paalschoenen werden door de Romeinen gebruikt om houten funderingspalen diep de bodem in te kunnen slaan als ondergrond voor brugpijlers en landhoofden. Tussen 1985 en 1987 vond men bij de spoorbrug een constructie van paalschoenen, zware balken en natuursteen. Er heeft (nog) geen grondig archeologisch onderzoek naar deze vondst plaatsgevonden. Toch is het duidelijk dat het hier gaat om de resten van een Romeinse brug." ^{Citaat met dank aan Huis van de Nijmeegse Geschiedenis}

Hoe dan ook moet er tenminste één weg naar het noorden zijn geweest om de Limes te kunnen bevoorraden. De plaats van die brug is dan niet vreemd als je bedenkt dat de Romeins-Bataafse stad Ulpia Noviomagus Batavorum, waaraan Nijmegen haar naam dankt, daar vlakbij lag.