De stadsontwikkeling van Nijmegen
door de eeuwen heen.
In het foto-album onderaan deze pagina zie je de stedelijke ontwikkeling van Nijmegen van na de Romeinse tijd.
Wat zo bijzonder is: vanaf het eerste kwart van de 16e eeuw is Nijmegen 350 jaar lang qua ruimtelijke ontwikkeling stil blijven staan. Niet uit vrije wil, maar noodgedwongen.
Door zijn ligging was Nijmegen namelijk eeuwenlang van groot strategisch belang. De stad mocht nooit in handen van de vijand vallen. De wallen moesten de stad en de grote belangen die daarmee gemoeid waren altijd bescherming bieden; ze moesten koste wat kost in stand blijven. Eeuwenlang moest er dus worden geschipperd met de ruimte, terwijl de bevolking groeide en grote aantallen ingekwartierde soldaten de stad bevolkten. Een stadsuitbreiding zat er domweg niet in.
In 1874 mochten de stadsmuren eindelijk worden afgebroken (het vierde kaartje, 1525 - 1874), want inmiddels was het oorlogstuig zo ontwikkeld dat wallen totaal geen nut meer hadden.
.jpg "Haven Nijmegen - West")
De jaren na 1874 laten een onstuimige groei zien die, alleen onderbroken door de Tweede Wereldoorlog, nog altijd in rap tempo door gaat.
Meer over de stadsontwikkeling van Nijmegen:
- Het "fundament" van Nijmegen
- Gebouwd op zeven heuvels
- De sloop van de stadsmuren
- Verdedigingswerken
- De Waal door de stad
Dit overzicht is samengesteld met gebruikmaking van de Historische atlas van de gemeente Nijmegen.
Eerst had de stad een oppervlak van zo'n 15 hectare. Van 1250-1300 was dat bijna 29 hectare, van 1400-1525: 54 hectare. In 1874 waren dat er 56. Op die 56 hectare woonden rond de 20.000 mensen, zo'n 350 inwoners per hectare. In 2019 is dat in Nijmegen rond de 32 inwoners per ha! Een factor 10 minder*. Bovendien kun je nu de stad in en uit, vind je rust en ruimte om de hoek. In 1874 kon dat ook, maar belandde je in een kaal schootsveld en moest je zorgen voor 21.00 uur weer binnen de wallen te zijn. Realiseer je daarnaast dat de hygiënische omstandigheden op zijn zachtst gezegd belangrijk slechter waren en je vanuit elke hoek van de stad naar buiten kunt. (een ha is ongeveer twee voetbalvelden).
* In 1874 woonden er zo'n 20.000 mensen in de stad op zo'n 56 ha. Dat is rond de 350 personen per hectare.
In 2019 is de bevolkingsdichtheid 3210 per km2 = 100 ha, dus 32,1 per 1 hectare. (De oppervlakte van de stad is 5361 ha (landoppervlakte), het aantal inwoners rond de 172.000.) (https://www.oozo.nl/cijfers/nijmegen)
