De Molenstraat
Houd er rekening mee dat dit geen uitgestippelde routes zijn. Sommige mensen vinden de toelichtingen in die boekjes wel erg kort. Daarom geef ik hieronder wat meer informatie over bijzondere plekken, voor als je je wat breder op je bezoek wilt oriënteren.
De Molenstraat is een van de straten die bij het bombardement grotendeels gespaard zijn gebleven.
De Molenstraatskerk en het Oud Burgeren Gasthuis
Aan het begin van de Molenstraat staat de Molenstraatskerk, officieel de Petrus Canisiuskerk. Hij ziet er vrij modern uit. De gevel en de achterkant van de kerk zijn dan ook nieuwbouw van na de Tweede Wereldoorlog. De rest van de kerk was grotendeels verwoest, maar is gerestaureerd.
Petrus Canisius' schoenen worden als relikwie op het koor voor het altaar bewaard. In zijn eenvoud is het een mooie kerk, een oase van rust met enkele mooie kunstwerken en glas-in-lood. In de kerk is altijd zoveel informatie aanwezig dat we daarnaar verwijzen.
Links van de kerk, van buitenaf maar ook binnendoor bereikbaar, is een kleine kapel waarin de Zwarte Madonna wordt vereerd.
Op de plaats van winkelcentrum de Molenpoort, rechts van de kerk was eeuwenlang het Oud Burgeren Gasthuis gevestigd.
Al in 1301 was er sprake van een kerk met klooster aan de Molenstraat. Het klooster werd in 1591, toen de protestanten het in Nijmegen voor het zeggen kregen, verkocht aan het Oud Burgeren Gasthuis. Dat gasthuis was ontstaan uit samenvoeging van twee gasthuizen uit de late middeleeuwen: het Sint-Nicolaas Gasthuis aan de Grotestraat en het Sint-Jacobs Gasthuis aan de Hezelstraat.
De kerk werd in 1818 weer in gebruik genomen, eerst onder de naam Ignatiuskerk. Ignatius was de stichter van de jezuïetenorde. In 1897 werd die kerk door een grotere vervangen. Dat was nodig, omdat na het slopen van de wallen Nijmegen snel was gegroeid, vooral het katholieke volksdeel.
Tijdens het bombardement van 22 februari 1944 werd de kerk, als een van de weinige panden in deze straat, verwoest, maar na de oorlog herbouwd met een meter of vijf lager gewelf. Het aan de straat gelegen deel (het achterste gedeelte van de kerk) is in de jaren '60 van de vorige eeuw opgebouwd.
Oude straten as
De Broerstraat en de Molenstraat maken deel uit van een oude noord-zuid straten-as die in de zeventiende eeuw ontstond. Daarvoor was de noord-zuidverbinding meer in het oosten geconcentreerd waar de Veerpont aanlegde bij de Veerpoort, nabij de Valkhofheuvel. Toen de veerverbinding werd verlegd werd de verbinding Grotestraat - Broerstraat - Molenstraat belangrijk.
Het andere deel van het stratenkruis werd gevormd door de St. Jorisstraat - Kelfkensbos - Burchtstraat - Stikke en Lange Hezelstraat. Deze verbinding bestond al in de Romeinse tijd. Meer over het stratenkruis.
Van woonstraat naar winkelstraat
Na de sloop van de wallen werd de stad vanaf 1877 in snel tempo uitgebreid met nieuwe woonwijken, in eerste instantie vooral voor rijk, koopkrachtig publiek. Zo ontstond de nu als beschermd stadsgezicht aangewezen 19e eeuwse schil. Na de sloop van de Molenpoort werd de Molenstraat de belangrijkste entree tot de binnenstad. Gaandeweg werden alle woningen door winkels vervangen.
Omdat in die tijd de Art Nouveau of Jugendstil populair was vind je van deze kunststijl in de Molenstraat enkele voorbeelden (7).
Dat vreemde driehoekje
Als je vanaf het centrum de Molenstraat in bent gelopen vind je na een poosje aan de linkerkant een driehoekig pleintje dat je in een straat niet een, twee drie verwacht. Hier splitste zich de Molenstraat richting Malden in wat nu de St. Annastraat is. Tot in de 17e eeuw lag op dit pleintje de Tessenpoel, die werd gebruikt als drinkplaats voor vee en als reservoir voor brandbluswater.
Sla bij de tweede kruising (8) linksaf. Dit is de Van Welderenstraat, een van de Ringstraten.Jugendstil of Art Nouveau
Als je vanuit het centrum de Molenstraat op loopt, staan alle panden die Jugendstil kenmerken dragen, behalve Café De Tempelier aan de rechterkant.
Hier geen uitbundige Art Nouveau zoals in andere landen, maar toch verfijnde details die lange tijd aan het oog werden onttrokken, omdat de gevels "modern" moesten blijven. De herinneringen aan de Art Nouveau zijn hier dus beperkt, maar juist details kunnen intrigeren. Sommige restanten zijn pas kortgeleden ontdekt. Wie weet wat er nog meer achter de gevelplaten van andere winkels verborgen zit!
Op nummer 60
De muursteen met "Boekhandel" bovenin de gevel laat zien hoe dit pand is begonnen. Wat vooral opvalt, is de versiering boven de toegangsdeur naar de woningen, rechts.
Ter Horst van Geel, damesmode op nummer 72
Plots ontdekt en liefdevol geïntegreerd in een eigenlijk anders bedoelde verbouwing.
Hoogenboom Mannenmode op nummer 106 -108
Als je omhoog kijkt, vind je ook hier een mooi staaltje van Jugendstil. Let ook op de pilaren op straatniveau. (7)
TIP Loop hier even binnen om de schitterende Art Nouveau/ Jugendstil lichtkoepel in het midden van de winkel te bekijken. Als je even vraagt zullen ze daar bezwaar tegen hebben. De lichtkoepel van glas in lood is gemaakt door Jan Schouten 't Prinsenhof uit Delft. Na jarenlang in de Commanderie van St. Jan opgeslagen te zijn geweest is hij in 1998 opnieuw aangebracht.
Vanaf 1903 was hier het kantoor van Maas en Waalse Bank Kneppers en Cie gevestigd. De architecten waren A. Jacot en W. Oldewelt uit Amsterdam.
Förster Molenstraat 124
Gevestigd in het pand met op de gevel de naam Stemker Köster, een meubelzaak. De gevel is ontworpen door de bekende Nijmeegse architect Oscar Leeuw. Gebouwd in 1899/1900. In 2010 werd de achter gevelplaten verstopte en nogal gehavende pui herontdekt en zoveel mogelijk in ere hersteld.
