Nijmegen en de Tweede Wereldoorlog
Hieronder veel info, maar eerst de route naar het in 2019 geopende Infocentrum WO2:
Informatiecentrum WO2
Op dit kaartje onder nummer 5 is de ligging van het nieuwe infocentrum (een interactief mini-museum) aangegeven.
Bommen op Rotterdam
Aan het begin van de oorlog, op 14 mei 1940, werd Rotterdam door de Duitsers gebombardeerd. Het had een enorme uitwerking: het bombardement van een kwartier vernietigde bijna de hele historische binnenstad. Naar schatting kwamen 650 tot 900 mensen om en werden ongeveer 80.000 bewoners dakloos. Een diep tragische gebeurtenis die zijn weerga niet kende: de dag erop gaf Nederland zich over.
Bommen op Nijmegen
Ook Nijmegen is niet gespaard gebleven, allesbehalve dat.
Aan het einde van de oorlog was de trieste balans 2.200 doden, waarvan rond de 900 door twee bombardementen.
10.000 inwoners werden verwond.
5000 woningen en 500 winkels waren totaal verwoest.
12.000 mensen waren dakloos.
Tot ver in de jaren '50 moesten gezinnen hun woning met andere delen om zo de woningnood enigszins te lenigen.
Anders dan voor Rotterdam lagen de belangrijkste gebeurtenissen voor Nijmegen aan het einde van de Tweede Wereldoorlog.
Enkele maanden voordat de stad zou worden bevrijd werd ze getroffen door een bombardement dat door de geallieerden werd uitgevoerd. Niet alleen op Nijmegen maar ook op Arnhem en Enschede vielen die dag bommen. Nijmegen werd het hardst geraakt.
Het was 22 februari 1944. Vlak voor het bombardement werd nog carnaval gevierd. Even zou de ellende van de oorlog moeten worden vergeten. Bijna 800 van de 2200 Nijmeegse oorlogsslachtoffers stierven die fatale dag. De stad werd tot in haar ziel verwond.
"Nijmegen" was geen vergissing, zoals lang werd beweerd. Het was een slordig uitgevoerd bombardement op een uitgezocht "gelegenheidsdoel": het Nijmeegse stationscomplex, dat werd gekozen toen de doelen in Duitsland door slechte weersomstandigheden onbereikbaar bleken. De aanval werd slecht uitgevoerd, waardoor het eeuwenoude stadscentrum zwaar werd getroffen.
Over het bombardement op het centrum van Nijmegen gaat dit filmpje:
Onder de 800 slachtoffers van dit bombardement bevonden zich 24 kinderen en 8 zusters van de Montessori kleuterschool en het klooster Saint Louis van de Zusters J.M.J. aan de Lange Burchtstraat 24. Voor hen is een monument op de R.K. begraafplaats aan de Daalseweg opgericht.
In het parkje bij het stadhuis, op het bovenniveau van de Marikenstraat, markeert het gedenkteken 'De Schommel' de plaats van de speelplaats van de kleuterschool. Meer over dit monumentje.
In het stadhuis (ingang aan de kant van dit pleintje, uiterste hoek rechts) vind je (gedurende de openingstijden) een wand met alle namen, voor zover die bekend waren in 2002. Op deze site zijn sinds 2007 alle aanvullingen en verbeteringen op de tot dan toe bekende gegevens ingevoerd.
Op dezelfde dag werden, ook in het centrum, twee scholen op het Josephhof getroffen. Veel leerlingen stierven daar door splinterbommen of werden erdoor verwond.
Maanden later, op 2 oktober 1944 zochten 150 mensen een veilig heenkomen in de kelder van de kapokfabriek in de wijk Bottendaal toen er twee brandbommen op vielen. 99 mensen konden niet uit het ingestorte gebouw gered worden.
Nijmegen Frontstad.
In de avond van 20 september 1944 werd Nijmegen bevrijd, na hevige bombardementen in de omgeving en een harde strijd in en rond de stad. Natuurlijk was de bevrijding welkom, maar eigenlijk kwam hij te laat omdat het verzet van de geallieerden bij de brug in Arnhem diezelfde dag was gebroken. De John Frostbrug bleek een brug te ver.
De bevrijding betekende echter niet dat Nijmegen op adem kon komen. De geallieerden waren hier ingekwartierd en de stad werd voortdurende beschoten vanuit Arnhem dat in Duitse handen was. Er vielen ook toen nog vele doden en veel woningen en gebouwen die het bombardement hadden overleefd werden alsnog vernietigd.
Niet alleen dat: op hun terugtocht uit de stad staken de Duitsers vele panden in brand. De brandgrens van Nijmegen werd gevormd door bommen, granaten en hels vuur.
Duitse bunker op het Valkhof.
Hierover meer bij de stadswandelingen.
Meer:
